මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය

මානව සන්නිවේදනය ඉතා සංකීර්ණ සන්නිවේදන ක්‍රියාවලියකි. භාෂාව යනු මානවයා සතු සියලු අදහස් ආකල්ප පොදු බවට පත් පත්කරන මෙවලමයි. භාෂාවන් නිර්මාණය වී ඇත්තේ සංඥා සංකේත සමුදායකිනි. එම සංඥා සංකේත රටා අවබෝධ කර ගැනීමක් මානවයා තම අදහස් ප්‍රකාශනයේ දී එම සංඥා  සංකේත යෝග්‍ය පරිද යොදා ගැනීමක් සිදු කරයි.මෙම ක්‍රියාවලියේ සෑම පුද්ගලයකු තුළම එක හා සමාන මට්ටමේ සිදු නොවන අතර එක් එක් පුද්ගලයා තුළ සිදුවන්නේ විවිධාකාරයෙනි.

මිනිසාට කිසියම් භාෂාවක් කියවීමට ලිවීමට ඇති හැකියාව සාක්ෂරතාවය නමින් හඳුන්වයි.

මාධ්‍ය සාක්ෂරතාතා නිර්වචන

ඔක්ස්ෆර්ඩ්  ශබ්දකෝෂය

"අකුරු කියවීමේ හා ලිවීමේ හැකියාව සාක්සාක්ෂරතාවය යි"

UNESCO Education Sector

"මුද්‍රිත හා ලිඛිත ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරමින් සංකීර්ණ පාඨ හඳුනා ගැනීමට, අවබෝධ කර ගැනීමට, අර්ථකථනය කර ගැනීමට, නිර්මාණය කිරීමට, සන්නිවේදනය කිරීමට හා සංඛ්‍යානය කර ගැනීමට ඇති හැකියාවයි."

යුරෝපා කොමිසම

"මාධ්‍ය ඔස්සේ සෑම ආකාරයකින්ම ඉදිරිපත් කරනු ලබන මාධ්‍ය සංදේශ පරිහරණයට, විශ්ලේෂණයට, ඇගයුමට, නිර්මාණය කිරීමට ඇති හැකියාවයි."

W.ජේම්ස් පොටර්

"අප වෙත ලැබෙන මාධ්‍ය සංදේශ අර්ථකථනය කරගැනීමට අප කෙතරම් දුරට මාධ්‍යයට විවෘත ද යන්න පිළිබඳ පර්යාලෝක මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවයයි. අප පර්යාලෝක ගොඩනගා ගනු ලබන්නේ අපගේ දැනුම් ව්‍යුහයන් මතයි."

ජාතික මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව සඳහා ජාතික ආයතනය (ඇමරිකාව)

"මාධ්‍යයන්ට ප්‍රවේශ වීම, මාධ්‍යයන් විශ්ලේෂණය ,මාධ්‍යයන් ඇගයීම, මාධ්‍ය නිර්මාණය සහ මාධ්‍යයන් තුළ ක්‍රියාශීලීව කටයුතු  කිරීමේ සමත් බවයි."

ඉපැරණි කාලය මිනිසා අකුරු කියවීමේ ලිවීමේ දී දැක්වූ සාක්ෂරතාව ශූර කථිකත්වය ලෙස නම් කෙරිණි. නමුත් සන්නිවේදන තාක්ෂණය සිදු වූ සංවර්ධනය හේතු කොටගෙන එය තවදුරටත් සංකීර්ණ සංකල්පයක් බවට පත්විය. එබැවින් ඒ තුළ සාක්ෂරතා සංකල්පය විවිධ ක්ෂේත්‍රයන් කිහිපයක් ඔස්සේ ව්‍යාප්ත වී ඇත.

•දෘශ්‍ය සාක්ෂරතාව

•ශ්‍රව්‍ය සාක්ෂරතාව

•පරිගණක සාක්ෂරතාව

•තොරතුරු සාක්ෂරතාව

•තාක්ෂණික සාක්ෂරතාව 

•සංඛ්‍යාංක සාක්ෂරතාව

සන්නිවේදන ක්ෂේත්‍රයේදී මෙම ක්ෂේත්‍ර සියල්ලන්ගෙන් සමන්විත සාක්ෂරතාව මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය ලෙස අර්ථ දක්වයි. විවිධාකාර ජනමාධ්‍ය ඔස්සේ ඉදිරිපත් කරන සංදේශ කියවා වටහා ගැනීමටත් ඒවා භාවිතා කිරීමටත් ඇති හැකියාව නිපුණතාවය හා දැනුම මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය.

මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අත්පත් කර ගැනීම තුළ පුද්ගලයා ලබන ප්‍රයෝජන රාශියක් ඇත.

01.මාධ්‍ය සංදේශ ක්‍රියාවලිය හඳුනාගැනීමේ හැකියාව.

02.මාධ්‍ය සංදේශයන්ගේ බලපෑම හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව.

03.මාධ්‍ය සංදේශ විශ්ලේෂණය කිරීම හා ඒ පිළිබඳ කතිකාවත් ගොඩ නැංවීමේ හැකියාව.

04.මාධ්‍ය සංදේශ සංජානනය කිරීමේ හැකියාව.

05.මාධ්‍ය සංදේශ ඇගයීමේ හැකියාව

✍️හිමාෂා නෙත්මිණි