මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය

මානව සන්නිවේදනය ඉතා සංකීර්ණ සන්නිවේදන ක්‍රියාවලියකි. භාෂාව යනු මානවයා සතු සියලු අදහස් ආකල්ප පොදු බවට පත් පත්කරන මෙවලමයි. භාෂාවන් නිර්මාණය වී ඇත්තේ සංඥා සංකේත සමුදායකිනි. එම සංඥා සංකේත රටා අවබෝධ කර ගැනීමක් මානවයා තම අදහස් ප්‍රකාශනයේ දී එම සංඥා  සංකේත යෝග්‍ය පරිද යොදා ගැනීමක් සිදු කරයි.මෙම ක්‍රියාවලියේ සෑම පුද්ගලයකු තුළම එක හා සමාන මට්ටමේ සිදු නොවන අතර එක් එක් පුද්ගලයා තුළ සිදුවන්නේ විවිධාකාරයෙනි.

මිනිසාට කිසියම් භාෂාවක් කියවීමට ලිවීමට ඇති හැකියාව සාක්ෂරතාවය නමින් හඳුන්වයි.

මාධ්‍ය සාක්ෂරතාතා නිර්වචන

ඔක්ස්ෆර්ඩ්  ශබ්දකෝෂය

"අකුරු කියවීමේ හා ලිවීමේ හැකියාව සාක්සාක්ෂරතාවය යි"

UNESCO Education Sector

"මුද්‍රිත හා ලිඛිත ද්‍රව්‍ය භාවිතා කරමින් සංකීර්ණ පාඨ හඳුනා ගැනීමට, අවබෝධ කර ගැනීමට, අර්ථකථනය කර ගැනීමට, නිර්මාණය කිරීමට, සන්නිවේදනය කිරීමට හා සංඛ්‍යානය කර ගැනීමට ඇති හැකියාවයි."

යුරෝපා කොමිසම

"මාධ්‍ය ඔස්සේ සෑම ආකාරයකින්ම ඉදිරිපත් කරනු ලබන මාධ්‍ය සංදේශ පරිහරණයට, විශ්ලේෂණයට, ඇගයුමට, නිර්මාණය කිරීමට ඇති හැකියාවයි."

W.ජේම්ස් පොටර්

"අප වෙත ලැබෙන මාධ්‍ය සංදේශ අර්ථකථනය කරගැනීමට අප කෙතරම් දුරට මාධ්‍යයට විවෘත ද යන්න පිළිබඳ පර්යාලෝක මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවයයි. අප පර්යාලෝක ගොඩනගා ගනු ලබන්නේ අපගේ දැනුම් ව්‍යුහයන් මතයි."

ජාතික මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව සඳහා ජාතික ආයතනය (ඇමරිකාව)

"මාධ්‍යයන්ට ප්‍රවේශ වීම, මාධ්‍යයන් විශ්ලේෂණය ,මාධ්‍යයන් ඇගයීම, මාධ්‍ය නිර්මාණය සහ මාධ්‍යයන් තුළ ක්‍රියාශීලීව කටයුතු  කිරීමේ සමත් බවයි."

ඉපැරණි කාලය මිනිසා අකුරු කියවීමේ ලිවීමේ දී දැක්වූ සාක්ෂරතාව ශූර කථිකත්වය ලෙස නම් කෙරිණි. නමුත් සන්නිවේදන තාක්ෂණය සිදු වූ සංවර්ධනය හේතු කොටගෙන එය තවදුරටත් සංකීර්ණ සංකල්පයක් බවට පත්විය. එබැවින් ඒ තුළ සාක්ෂරතා සංකල්පය විවිධ ක්ෂේත්‍රයන් කිහිපයක් ඔස්සේ ව්‍යාප්ත වී ඇත.

•දෘශ්‍ය සාක්ෂරතාව

•ශ්‍රව්‍ය සාක්ෂරතාව

•පරිගණක සාක්ෂරතාව

•තොරතුරු සාක්ෂරතාව

•තාක්ෂණික සාක්ෂරතාව 

•සංඛ්‍යාංක සාක්ෂරතාව

සන්නිවේදන ක්ෂේත්‍රයේදී මෙම ක්ෂේත්‍ර සියල්ලන්ගෙන් සමන්විත සාක්ෂරතාව මාධ්‍ය සාක්ෂරතාවය ලෙස අර්ථ දක්වයි. විවිධාකාර ජනමාධ්‍ය ඔස්සේ ඉදිරිපත් කරන සංදේශ කියවා වටහා ගැනීමටත් ඒවා භාවිතා කිරීමටත් ඇති හැකියාව නිපුණතාවය හා දැනුම මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව ලෙස පෙන්වා දිය හැකිය.

මාධ්‍ය සාක්ෂරතාව අත්පත් කර ගැනීම තුළ පුද්ගලයා ලබන ප්‍රයෝජන රාශියක් ඇත.

01.මාධ්‍ය සංදේශ ක්‍රියාවලිය හඳුනාගැනීමේ හැකියාව.

02.මාධ්‍ය සංදේශයන්ගේ බලපෑම හඳුනා ගැනීමේ හැකියාව.

03.මාධ්‍ය සංදේශ විශ්ලේෂණය කිරීම හා ඒ පිළිබඳ කතිකාවත් ගොඩ නැංවීමේ හැකියාව.

04.මාධ්‍ය සංදේශ සංජානනය කිරීමේ හැකියාව.

05.මාධ්‍ය සංදේශ ඇගයීමේ හැකියාව

✍️හිමාෂා නෙත්මිණි 

සමාජ මාධ්‍ය

සමාජ මාධ්‍ය යනු  එක හා සමාන පෞද්ගලික හෝ වෘත්තීය අවශ්‍යතා, ක‍්‍රියාකාරකම් ජීවිත සම්බන්ධතා වැනි දෑ අනෙකුත් ජනතාව සමඟ හුවමාරු කිරීමට භාවිතා කරනු ලබන අන්තර්ජාල වේදිකාව "සමාජ මාධ්‍ය” නමින් හදුන්වනු ලැබේ. එහිදී සමාජ මාධ්‍ය යන්න විවිධාකාරයෙන් අර්ථ දක්වා තිබේ. 

ගල් යුගයේ පටන් මිනිසාගේ සන්නිවේදනය ගින්දර , ශබ්ද ,ගල්ගුහා  ආශ්‍රිත චිත්‍ර ආදියෙන් ආරම්භ විය.පසුව මානව වර්ගයාගේ ශාරීරික හා තාක්ශනික දියුණුවත් සමග කඩදාසි බිහි වීමත් ඒ ආශ්‍රිතව මුද්‍රණ ශිල්පය ආරම්භ වීමත් දක්නට ලැබුණි.

ගෝලීයකරණයේ ප්‍රතිඵලයක් ලෙස ජන මාධ්‍යයන්ගේ , නව මාධ්‍යයන්ගේ වර්ධනයක් දක්නට ලැබුණි. මෙම වර්ධනයත් සමග සාමජ මාධ්‍යන් මිනිස් ලොව පුරා ව්‍යාප්ත වන්නට පටන් ගැනුණි.සමාජ මාධ්‍ය,ලොව පුරා සංවර්ධනය වූ රටවල් පමණක් නොව සංවර්ධනය වෙමින් පවතින ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටවල්ද අරක් ගෙන ඇති බව නො රහසකි.භූගෝලීය සීමා අතික්‍රමණයට හා කාලය හා අවකාශය අතර දුර සංකෝචනය සමාජ මාධ්‍ය සතු ශක්‍යතාව සමාජ මාධ්‍ය වේගයෙන් ලෝකය වෙලා ගෙනීමට හේතු විය.සමාජ මාධ්‍ය  නිර්වචන ආශ්‍රයෙන් ඉදිරිපත් කිරීමේදී මේ නිර්වචනය වැදගත් වේ.

"සමාජ මාධ්‍ය යනු අන්තර්ජාලය භාවිතා කරමින් මිනිසුන් එකිනෙකා සමග අන්තර් සබදතා පවත්වාගෙන යන වචන,ඡායාරූප,ශ්‍රවය, යන දේ අන්තර්ගත බහු  මාධ්‍ය දෙයකි."

මෙහිදී අවධාරනය වන්නෙ සමාජ  මාධ්‍ය  තුල නිර්වාචික සන්නිවේදනය  සිදු වන බවයි.

සමාජ මාධ්‍යන් ගේ විකාශනය දෙස බැලීමේදී එහි විවිධත්වයක් දැකිය හැකිය.ලොව පළමු සමාජ මාධ්‍ය සිට එහි විකාශනය පහත පරිදි  වේ.

Six Degrees                                           1997-2001 (First social Media)

Hot or Not                                            2000

Friendster                                             2002

Linkedin                                               2002

My space                                              2003

Face book                                             2004

You Yube                                              2005

Twitter                                                  2006

The hashtag arrives                            2007

Weibo                                                   2009

Instagram                                            2010

Year of the Selfie                                 2014

Face book LIVE                                   2016

Instagram launches stories                2016

Instagaram launches IGTU app        2018 

සමාජ මාධ්‍ය ලොව පුරා බිලියන සංඛ්‍යාත මිනිසුන්ගේ දෛනික ජීවිතයේ අත්‍යවශ්‍ය අංගයක් බවට පත්ව ඇත. පුද්ගලයන්ට මිතුරන් සහ පවුලේ අය සමඟ සම්බන්ධව සිටීමට මාර්ගයක් ලෙස මුලින් නිර්මාණය කරන ලද සමාජ මාධ්‍ය සන්නිවේදනය, දේශපාලනය, ව්‍යාපාර සහ විනෝදාස්වාදය ඇතුළු සමාජයේ විවිධ අංශවලට බලපෑම් කරන බහුවිධ වේදිකාවක් බවට පරිණාමය වී ඇත. අද අප සන්නිවේදනය කරන ආකාරය සමාජ මාධ්‍ය වේදිකා සංවර්ධනය මගින් දැඩි ලෙස හැඩගස්වා ඇති අතර, මෙම පරිණාමය අප අන් අය සමඟ අන්තර් ක්‍රියා කරන ආකාරය, තොරතුරු වෙත ප්‍රවේශ වීම සහ  ප්‍රකාශ කරන ආකාරය කෙරෙහි ප්‍රබල බලපෑමක් ඇති කර ඇත

Facebook

වර්තමානයේ දි මෙම සේවය භාවිතා කරමින් සිටී. සියලුම වෙබ් අඩවි වලට අනුව Facebook වෙබ් අඩවිය ප්‍රමුඛස්ථානයේ. මේ වෙබ් අඩවිය ආරම්භ කළ මුල් පැය 4 ඇතුලත පුද්ගලයන් 450 ක් පමණ එයට සම්බන්ධ වූ බව වාර්ථා වේ.මෙම වෙබ් අඩවිය ආරම්භ කරන ලද්දේ මාක් සකර්බර්ග් ය.මේ මගින් වාචික සන්වාද,වීඩියෝ සන්වාද ආදී පහසුකම් රාශියක් සපයා දී ඇත.එක් රටක් තුළ පමණක් නොව රට රටවල් අතර පවා සම්බන්දතා පවත්වා ගැනීමට වෙබ් අඩවිය ඉවහල් වී තිබේ.

Youtube

Youtube වීඩියෝ හුවමාරුව සදහා නිර්මාණය කර ඇති වෙබ් අඩවියකි.ලොව ඔනෑම ස්ථානයක සිට මෙම වෙබ් අඩවිය මගින් තමන්ට අවශය වීඩියො දර්ශනයක් බැලිය හැකිය.මෙමගින් ඉතා පහසුවෙන් වීඩියො උඩුගත කිරීම හා ඒවා මාර්ගගත ව හුවමාරු කර ගැනීමට පහසුකම් සලසා දෙයි.වර්ථමානයේදී Youtube channel පවා  පවත්වගෙන යන බව අප කවුරුත් දන්නා දෙයකි.එය තනිව හෝ කණ්ඩායම් වශයෙන් සිදු කරනු ලබයි.එමෙන්ම සෑම රූපවහිනී නාලිකාවක්ම පාහේ සිය විකාශනය Youtube තුළ පවත්වාගෙන යෑම සිදු කරයි.ගීත,චිත්‍රපට,විනෝදාත්මක වැඩසටහන් ආදී ඕනෑම වීඩියොවක් බැලීමට යොදා ගත හැකිය.

Twitter

2006 වර්ෂයේ දී ආරම්භ වන මෙම සේවාව අන්තර්ජාල කෙටි පණිවිඩ සේවය ලෙස හදුන්වනු ලබයි.එමෙන්ම සේවයක් ලෙසද මෙම සේවාව හදුනාගැනේ.රට රටවල්වලවලට පවා යම් පණිවිඩයක් ඉතා පහසුවෙන් යොමු කිරීමට මෙය මහත් රුකුලක් වී ඇත.

Instagram

මෙය වෙබ් අඩවියට සමාන දෙයකි.වීඩියො හුවමාරු කර ගැනීමට මිතුරන් සමග සම්ධන්දතා පවත්වා ගැනීමට  භාවිත කරයි.

Linkedin

ව්‍යාපාරික ප්‍රජාව හා වෘත්තීය ප්‍රජාව සඳහා නිර්මාණය කර ඇති වෙබ් අඩවියකි. මෙම සමාජ ජාල වෙබ් අඩවිය පරිහරණය කළ හැක්කේ එහි ලියාපදිංචි වූ සාමාජිකයන්ට පමණි.මෙය වෘත්තික ජාලකරණයක් උදෙසා නිර්මාණය කර ඇත. වෘත්තීය දැනුමෙන් විශ්වාස කරන පුද්ගලයින් අතර ජාල ගොඩනගා ගැනීමට මෙන්ම තොරතුරු බෙදා හදා ගැනීම සඳහා යොදා ගනියි.

Whtasapp,Telegram,Tiktok යනාදී සමාජ මාධ්‍ය ජාලාද වර්තමානයේ බහුලව භාවිතා කරනු ලබයි.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

නව මාධ්‍ය

විසිවන සියවස අගභාගයේ දී සන්නිවේදන තාක්ෂණයේ දියුණුවන් සමඟ නව මාධ්‍ය සම්භවය විය.දුරකථනය අන්තර්ජාලය හා පරිගණකය නව මාධ්‍යයට අයත් වේ. නව මාධ්‍යයේදී සිදුවන්නේ ශබ්දයක් වචනයක්, රූපයක්, චිත්‍රයක්, වීඩියෝවක් හෝ දත්තයක් එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට රැගෙන යාමේදී 1,0 යන අංකිත තාක්ෂණයට හකුළුවා ඉදිරිපත් කිරීමයි.මේ තුළින් තොරතුරු වේගවත්ව හුවමාරු කර ගැනීමට හැකි වූ අතර තොරතුරු ගබඩා කිරීම හා ලබා ගැනීමට ද කාර්යක්ෂම විය.

1960 දශකයේ පරිගණකයේ ආශ්‍රයෙන් එකිනෙකා අතර පරීක්ෂණ පදනම් කරගෙන විද්‍යාව සම්බන්ධ තොරතුරු සංසරණේ හා යුද හමුදා ක්ෂේත්‍රවලට අදාළ තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීමට ගත් උත්සාහයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් නව මාධ්‍ය බිහි විය.

ටිම් බර්නස් ලී විසින් ලෝක ව්‍යාප්ත ජාලය වූ www සංකල්පය සොයා ගැනීමේ ප්‍රතිඵලයක් මත නව මාධ්‍ය වර්ධනය වේගවත් විය.නව මාධ්‍ය දියුණුවේ තවත් එක්තරා ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් මාධ්‍ය අභිසාරිතාවයද බිහි විය.

නව මාධ්‍යයේ ලක්ෂණ

1.අංකිතකරණය

2.ජාලගතකරණය

3.අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්වය

4.අධිපාඨනීයත්වය

5.සංදේශකරණය

6.දත්ත සංචිතකරණය

7.වේගවත් සංදේශකරණය

අංකිතකරණය:

රූපයක් ශබ්දයක් වචනයක් චිත්‍රයක් හෝ දත්තයක් එක් ස්ථානයක සිට තවත් ස්ථානයකට රැගෙන යාමේදී හෝ ගබඩා කිරීමේදී 1 සහ 0 යන සංඛ්‍යා දෙකට අනුව හකුළුවාලීම අංකිතකරණයයි.

ජාලගතකරණය:

නවමාධ්‍යයේ එක් ලක්ෂණයකි.විවිධ තොරතුරු මූලාශ එකිනෙක සම්බන්ධ කිරීම තොරතුරු ජාලගතකරණය නමින් හඳුන්වයි.නූතනය වන විට ජාත්‍යන්තර මට්ටමින් තොරතුරු ජාලයන් බිහි වීඇත.

අන්තර්ක්‍රියාකාරීත්වය:

දත්තලබාගැනීම,උපදෙස්ලබාදීම ක්ෂණිකව තොරතුරු යාවත්කාලීන කිරීම ප්‍රතිචාර දැක්වීම ආදී වූ මානව සංවාදශීලීත්වය අන්තර් ක්‍රියාකාරිත්වය ලෙස හඳුන්වයි.

අධිපාඨනීයත්වය:

විද්‍යුත් සබඳතා භාවිතා කරමින් එක් පඨිතයක් වෙතින් වෙනත් පඨිතයක් වෙත ළඟා වීමට ඇති හැකියාවයි.

ස්වයංකරණය:

සක්‍රීය වන සෘජු මානව සහභාගිත්වයකින් තොරව ග්‍රාහකයා වෙත පණිවිඩ ලබාදීම ස්වාමිකරණය නමින් හඳුන්වයි.නව මාධ්‍ය උපයෝගී කරගනිමින් තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීමට ඊට අදාළ සාක්ෂරතාවය හා හසුරු කුසලතාවයේ අත්‍යවශ්‍ය වේ.

දත්ත සංචිතකරණය:

විවිධ ස්වරූපයන්ගේ දත්ත එක් තැනකට ඒකරාශී කිරීමයි.විවිධාකාරයේ දත්ත පරිගණක විධි ක්‍රමවලට අනුව පහසුවෙන් ලබා ගත හැකිය ආකාරයට දත්ත ගබඩා කිරීම දත්ත සංචිතකරණය තුළ සිදු වේ.මෙය සංකීර්ණ ක්‍රියාවලියකි.

වේගවත් සංදේශකරණය:

පුළුල් ග්‍රාහකයන් පිරිසක් අතර ඉතා වේගයෙන් තොරතුරු පණිවිඩ හුවමාරු කර ගැනීමේ අවශ්‍යතාවය මිනිසා සපුරා ගන්න ලද්දේ නව මාධ්‍ය බිහි කිරීමෙන්න අනතුරුවයි.

චන්ද්‍රිකා තාක්ෂණය උපයෝගී කර ගනිමින් තොරතුරු අංකිතතාක්ෂණය ඔස්සේ හුවමාරු කර ගැනීමට මෙහිදී හැකි විය. එසේම දත්ත සංචිතකරණය තුළ නව මාධ්‍ය පරිශීලකයන්ට ඉතා වේගවත් පණිවිඩ හුවමාරු කර ගැනීමේ හැකියාව ලැබිණි.වත්මන් මිනිසා කාලය හා දුර මෙන්ම අවකාශය ජයගන්නා ලද්දේ නව මාධ්‍යයේ වේගවත් සංදේශකරණය මත වේ.

✍️සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

විද්‍යුත් මාධ්‍ය

ගුවන් විදුලිය

මුල්ම විද්‍යුත් ජනමාධ්‍ය වේ. හඬ තරංගයක් බවට පරිවර්තනය කොට දුරට රැගෙන ගොස් එහිදී නැවත එම තරංගය හඩ බවට පරිවර්තනය කරන තාක්ෂණය මුල්වරට සැමුවෙල් මෝස් විසින් සොයා ගන්නා ලදී.ඒ ඔස්සේ ඇලෙක්සෙන්ඩර් ග්‍රැහැම් බෙල් දුරකථනය සොයා ගන්නා ලදී. දුරකථන තාක්ෂණය හා ටෙලිග්‍රාෆ් තාක්ෂණයේ ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් ගුග්ලි එල්මෝ මාර්කෝනි විසින් ගුවන් විදුලිය නිර්මාණය කොට ඇත. සංඛ්‍යාත ප්‍රත්‍යා වර්ථ ධාරා අනුසාරෙන් ජනිත කරවන විද්‍යුත් චුම්භක තරංග තුළින් රැහැන් රහිතව හඬ රැගෙන යන මාධ්‍යයක් වන බැවින් මෙය මුල් කාලයේදී වයලර්ස නමින් හැදින්විය.

පළමු ලෝක යුද සමයේ දී යුද තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීම උදෙසා ගුවන් විදුලිය යොදා ගැනිණි. මෙය ශ්‍රව්‍ය මාධ්‍යයකි. හඬ හඬා ආත්මය කොටගත් මාධ්‍යයකි. මිනිස් කටහඬ ,සංගීතය හා ශබ්දය යන කොටස් ත්‍රිත්වයේම ඒකාබද්ධතාවයකි.

හෙන්රි හර්ඩ්ස් විසින් රේඩියෝ තරංග වල පැවැත්ම විස්තර කරන ලදී. එහි දිගුවක් වශයෙන් හැරල්ඩ් පවර් හා ඇමරිකානු රේඩියෝ පරීක්ෂණ සමාගම එකට ඒකාබද්ධව ලොව ප්‍රථම අඛණ්ඩ ගුවන් විදුලි විකාශනය සිදුකොට ඇත.එඩ්වින් ආම්ස්ටෝන් විසින් FM රේඩියෝව වැඩි දියුණු කරන ලදී.

ගුවන් විදුලි මාධ්‍යයේ ලක්ෂණ

ශ්‍රව්‍ය  මාධ්‍යයකි.

ක්ෂණික ගෘහස්ථ මාධ්‍යයකි. 

පුළුල් කලාපයක් ආවරණය කරයි.

එක් දිශාවට පමණක් සංදේශ ගමන් කරයි.

සරල ජංගමශීලී මාධ්‍යයකි.

පරිකල්පනශීලී මාධ්‍යයකි.

එක් වරකදී තේරුම් ගත හැකි පරිදි සංදේශ ඉදිරිපත් කරයි. 

විවිධාකාරයේ ග්‍රාහක ක්ෂේත්‍රයන් ඉලක්කගත කරමින් සංදේශ ඉදිරිපත් කරයි.

ප්‍රජා, ප්‍රාදේශීය, දේශීය, අන්තර්ජාතික වශයෙන් ගුවන් විදුලි ජාලා බිහි වී ඇත.

රූපවාහිනියට සාපේක්ෂව අඩු වියදම් සහිත මාධ්‍යයකි.

රූපවාහිනීය

රූපවාහිනිය ශ්‍රව්‍ය දෘෂ්‍ය මාධ්‍යයකි. ජනමාධ්‍ය අතරින් ග්‍රාහකයාට ප්‍රබල බලපෑමක් සිදුකළ හැකි මාධ්‍යයක් ලෙස රූපවාහිනි මාධ්‍ය පෙන්වාදිය හැකිය. ඊට හේතුව වන්නේ මෙහි ඇති ශ්‍රව්‍ය දෘශ්‍ය  ප්‍රභවයයි. රූපවාහිනියේ ලෝකයේ ප්‍රබලතම ජනමාධ්‍ය වේ. ජාතික හා අන්තර්ජාතික මට්ටමේ රූපවාහිනී මාධ්‍ය බිහි වී ඇත.

රූපවාහිනිය බිහිවන්නේ අධ්‍යාපනික මාධ්‍යයක් වශයෙනි. රූපවාහිනිය තුළින් ලෝකයේ ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජ බිහි කළ හැකි වේ. පුද්ගලයාගේ දැනුම, ආකල්ප, හැසිරීම හැඩගැසීමට රූපවාහිනිය සමත් වේ. වත්මන් රූපවාහිනිය ක්‍රියාත්මක වන්නේ දේශපාලනික හා වාණිජමය මුහුණුවරකි.ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම රූපවාහිනී නාලිකාව වන්නේ (1979-ITN) රූපවාහිනිය ඒකකයයි.  1982 දී ජපන් රජය ආධාර ඇතිව ජාතික රූපවාහිනියේ නිර්මාණය කර ඇත.

රූපවාහිනී මාධ්‍යයේ ලක්ෂණ

ශ්‍රව්‍ය  දෘෂ්‍ය මාධ්‍යයකි.

පෞද්ගලික ගෘහස්ථ සමීප මාධ්‍යයකි.

ජාතික හා ජාත්‍යන්තර ලක්ෂණවලින් යුක්තය.

ආකර්ෂණීය මාධ්‍යයකි.

සංකීර්ණ තාක්ෂණයකින් යුක්ත වේ.

විවිධාකාර අන්තර්ගතයන්ගෙන් හා විචිත්‍රවත් ආකෘති වලින් සමන්විත වේ.

පුද්ගලයාගේ පූර්ණ අවධානය ග්‍රහණය කර ගන්නා මාධ්‍යයකි.

විධිමත් ආයතන ගත සංවිධාන ව්‍යුහයකින් සමන්විත වේ.

සිනමාව

සිනමාව යනු, සෙවනැලි ඡායාරූප කලාව තවදුරටත් සංවර්ධනය වීමේ තවත් එක්තරා දියුණු මාධ්‍ය ස්වරූපයකි. රසායනික මාධ්‍යයක් වන සිනමාව අඳුර සමග මිශ්‍ර වූ මාධ්‍යයකි.

ප්‍රංශ ජාතික ජෝසප් නිප්සේ ප්‍රථම වරට රූපයක් රඳවා ගත හැකි කැමරා ක්‍රමයක් සොයා ගන්නා ලදී. එහි තවත් සංවර්ධන අවස්ථාවක් ලෙස ජුලිස්මරේ තත්පරයකට අඛණ්ඩව ඡායාරූප දොළහක් ගත හැකි කැමරා තුවක්කුව සොයා ගන්නා ලදී.ෆෙඩි ඔඩ්ස් විසින් යමෙකු කිවිසුම් අරින දර්ශනයක් ප්‍රථම වරට කැමරාවක් ඉදිරියේ රූගත කර ඇත.මුල් කාලීනව සිනමා පට නිහඬ සිනමාවට අයත් විය හුදෙකේ එබැවින් දෘශ්‍යමාධ්‍යයක් පමණක් විය.

නමුත් Voner සහෝදරයන් විසින් The Jass Singer සිනමා පටය තුළට හඩ එක්කොට නිර්මාණය කරන ලදී. ශ්‍රී ලංකාවේ ප්‍රථම සිංහල චිත්‍රපටයේ කඩවුණ පොරොන්දුව විය. අනතුරුව බිහිවූ රේඛාව සිනමා පටය එළිමහන් පරිසරය තුළ රූගත කර ඇති බැවින් එය ගෘහස්ථ සීමා අතික්‍රමණය කොට ග්‍රාමීය පරිසරය ප්‍රදර්ශනය කිරීමට හැකි විය.සිනමාව ආරම්භ වූ මුල් යුගයේදී එනම් පළමු ලෝක යුධ සමයේදී සිනමාව භාවිතා කෙරුණු  ප්‍රචාරණ මාධ්‍යයක් ලෙසිනි.අද වන විට සිනමා මාධ්‍ය ලෝකයේ ජනප්‍රියතම මෙන්ම කලාත්මක මාධ්‍යයක් බවට පත්වී ඇත.විවිධ වූ ශානරයන් මගින් ප්‍රේක්ෂකයන් ඇද බැද ගැනීමට අද වන විට සිනමා පටයන් නිර්මාණය වන ආකාරයේ දක්නට ලැබේ.

✍️සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

මුද්‍රිත මාධ්‍ය

 

පුවත්පත: 

පුවත්පත මුල්ම සංවිධිත ජනමාධ්‍යයි.මුල් කාලීනව හඳුන්වන ලද්දේ ප්‍රවෘත්ති ප්‍රසිද්ධියට පත් කරන පත්‍රය යන්නයි. යුනිස්කෝ සංවිධානය මෙලෙසින් නිර්වචනය කර ඇත.

"එදිනෙදා ජීවිතයට අවශ්‍ය තොරතුරු සහිත යම් නිශ්චිත කාලවකවානුවක අඛණ්ඩව ප්‍රකාශයට පත් කරන එකට නොබදින ලද ප්‍රකාශනයකි"

සුවිශේෂී භූගෝලීය කලාපයක වෙසෙන බහුතර ජනතාවට අයත් පොදු රුචිකත්වයට අඩංගු ප්‍රවෘත්ති පුවත්පතෙහි අන්තර්ගතය.දිනපතා හෝ සතිපතා නිකුත්වන ප්‍රකාශනයකි.ක්‍රි.ව 105 දී චීන ජාතික සායිලුන් කඩදාසිය සොයා ගැනුන  අතර එසේම චීන ජාතිකයකු වූ වොංචි කඩදාසිය උපයෝගී කර ගනිමින් මුල්ම මුද්‍රණය සිද කොට ඇත. සිය මිය ගිය දෙමාපියන් සිහිපත් කිරීමට වජ්ජ සූත්‍රය මුද්‍රණය කිරීම තුළ ඉපැරණි මුද්‍රණ ශිල්පය චීනයෙන් බිහිවිය. ක්‍රි. ව 1445-1455 අතර කාලයේදී ජර්මන් ජාතිකයෙකු වූ ජොහැන්ස් ගුටෙන්බර්ග් සිය මුද්‍රණ යන්ත්‍රය උපයෝගී කර ගනිමින් බයිබලය මුද්‍රණය කරන ලදී. එය නූතන මුද්‍රණ ශිල්පීය ප්‍රථම අවස්ථාව මෙන්ම ජනමාධ්‍ය ආරම්භයේ මූලික වූ අදියරය වේ.

ලංකාවේ මුල්ම පුවත්පත වූයේ "Colombo Jurnel" වේ. ලංකාවේ මුල්ම සිංහල  පුවත්පත වූයේ ලංකාලෝකය යි. නමුත් ලංකාවේ සිංහල ලියාපදිංචි මුල්ම පුවත්පත වන්නේ ලක්මිණි පහනයි.

පොත්

නුතන ජනමාධ්‍ය  ඉතිහාසය ආරම්භ වූවා යැයි සලකනු ලබන්නේ පොත මගිනි. නීති පොත් ,අණ පණත්, රාජ්‍ය ආඥා රජයට අයත් ලිපි ලේඛන ඇතුළත් පොත් මෙහිදී බිහි විය.

හරිස්චන්ද්‍ර විජයතුංග මහතා පෙන්වා දෙන ආකාරයට පොත යනු, 

"ලියූ හෝ මුද්‍රිත හෝ අමුද්‍රිත කොළ එකට එක්කොට තනාගත් ලේඛන මිටිය පොත වේ"

මධ්‍යතන යුගයේ චින්තනය වෙනස් වීමට හේතු වූ ආගමික පත්‍රිකා විශේෂය පොත් බවට පත්විය. පොත් සමාජයේ නව පිබිදීමකට හේතු විය. තාක්ෂණික දියුණුව ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් සාම්ප්‍රදායික පොතෙහි ලක්ෂණ වෙනස් වී ඇත.              E News Paper සහ E News කලාව ඊට නිදසුන් වෙයි.

සඟරා:

ඔක්ස්ෆර්ඩ් ශබ්ද කෝෂයේ සගරාවක් යනු කුමක් ද  යන වග මෙලෙස අර්ථකථනය කර ඇත.

"සතිපතා හෝ මාසිකව ලිපි ලේඛන හෝ ඡායාරූප ඇතුළත් තනි ලේඛනයකි"

"එදිනෙදා ජීවිතයට අවශ්‍ය තොරතුරු යම් නිශ්චිත කාල වකවානුවක අඛණ්ඩව ප්‍රකාශයට පත් කරන එකට බඳින ලද ප්‍රකාශනයකි"

පුවත්පත හා සඟරාව අතර ඇත්තේ පැහැදිලි වෙනසකි. පුවත්පතක නැවුම් තොරතුරු අන්තර්ගත වන අතර සඟරාවක ඇත්තේ තරමක් පිළුණු වූ තොරතුරුය. සඟරාවක නිමයුම උසස්ය. එහි අන්තර්ගත භාෂා භාවිතය ද වෙනස්ව වෙනස් වේ. මේවා වාර ප්‍රකාශන නමින් ද  හඳුන්වයි. මාසිකව, ද්වීමාසිකව, අර්ධ වාර්ෂිකව හා වාර්ෂිකව ප්‍රකාශයට පත් කරයි. ක්‍රීඩා, සිනමා, විද්‍යා ,කාන්තා අධ්‍යාපනික දේශපාලන ආදී ක්ෂේත්‍රයන්ට අනුව සඟරා බිහි වී ඇත.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදන මාධ්‍ය

        

සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය යනු, කාලාන්තරයක් තිස්සේ ගැමි ප්‍රජාව අතර අදහස්, තොරතුරු, දැනුම, විනෝදය හුවමාරු කර ගැනීම උදෙසා පරිසරයෙන් පහසුවෙන් සපයා ගත හැකි මෙවලම් උපයෝගී කොටගෙන සිදුකරන සන්නිවේදනයකි.

මේවා සාම්ප්‍රදායික සමාජ ක්‍රම තුළම සම්භවය වී සාම්ප්‍රදායික සමාජ ක්‍රම තුළම වැඩී පැවත එයි.සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදන මාධ්‍යයන් නිර්මාණය කරන්නේ කවුරුන් දැයි නිශ්චිතව හඳුනාගත නොහැක.එබැවින් සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදනයේ කර්තෘ අවිනිශ්චිතවේ.

සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදන මාධ්‍යයන් සඳහා තාක්ෂණික මෙවලම් භාවිතා නොකෙරේ.එසේම සංවිධානාත්මක බවකින්ද යුක්තත නොවේ.සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය තුළ ඒකීය රටාවන් දැක ගත නොහැකිය.දේශයෙන් දේශයට, සංස්කෘතියෙන් සංස්කෘතියට, ජන කණ්ඩායමෙන් ජන කණ්ඩායමට, සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍යයන් භාවිතය වෙනස්වේ.

මානවයාගේ ප්‍රාථමික සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය ලෙස හඳුන්වන්නේ පුද්ගල පංචේන්ද්‍රයයි.මානව සම්භවයේ සිට 18 වන සියවස දක්වා අතර කාලය තුළ නිර්මාණය වී ඇති සියලුම සන්නිවේදන මාධ්‍යයන් මිනිසාගේ කාය ශක්තිය මත නිර්මාණය කර ඇත.මේවා ප්‍රාථමික සන්නිවේදන විධික්‍රම ලෙසත් ප්‍රාග් ඓතිහාසික ජනමාධ්‍යවේදී ප්‍රපංච ලෙසත් හඳුන්වයි.

උදාහරණ නම්,හූව, ගින්දර ,දුම ,කොඩි, බෙර භාවිතයේ සතුන් මාර්ගිකව, දූතයන් මාර්ගිකව පණිවිඩ ක්‍රම, ශාන්ති කර්ම,ජනශ්‍රැති ආදිය දැක්විය හැකිය.

සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදන මාධ්‍ය සතු ලක්ෂණ නම්

සරල ආකෘතිය:

නූතන මාධ්‍ය හා නව මාධ්‍ය සමඟ සංසන්දනය කිරීමේදී සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය නිර්මාණය වී ඇත්තේ ඉතාමත් සරල ආකෘතියකට අනුව ජන විඥානයට සමීප පොදු ජන සමූහයකට පහසුවෙන් තේරුම් ගත හැකි සංඥා සංකේත පද්ධතිය තුළ නිර්මාණය වී ඇති සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය ගැමි ජන සමාජය හා සංස්කෘතිය කේන්ද්‍ර කර ගනිමින් නිර්මාණය වී ඇත.ස්වභාවික පරිසරය සොයා සපයා ගන්නා අමුද්‍රව්‍ය යොදා ගනිමින් මෙකී මාධ්‍ය නිර්මාණය වී තිබීම එහි ඇති සරල බව තවත් එක් හේතුවකි.

උදාහරණ, ඉපැරණි නිවසක් ඉදිරිපිට කොහොඹ අතු එල්ලා තිබීම එම නිවසේ වැළදෙන රෝගියෙකින් පෙළෙන රෝගියෙකු ඇති බව සරල ආකෘතිය මගින් ඉදිරිපත් කර ඇත.

තේමාත්මක අන්තර්ගතය:

සම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය තුළ සංවිධානාත්මක බවත් දැක ගත නොහැකි වුවද සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය භාවිත කිරීමේදී විවිධ තේමාවන්ට අනුකූලව සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය යොදාගන්නා ලදී.

රෝග පීඩා පිළිබඳ දැනුවත් කිරීම, රෝගවලින් ආරක්‍ෂාවීම, භව භෝග සම්පත් ආරක්‍ෂා කිරීම, විනෝදය, විශ්වාසය ලබාදීමට හා පණිවිඩ ගෙන යාමට මෙන්ම භාවාත්මක ප්‍රකාශයන් ඉදිරිපත් කිරීමට ද සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය ඊට ගැලපෙන අයුරින් යොදා ගෙන ඇත.මෙහිදී යොදා ගන්නා ලද ස්වභාවික පරිසරයේ අමුද්‍රව්‍ය ද එහි තේමාවන්ට අනුකූලවන සේ යොදාගෙන තිබීම සුවිශේෂිත්වයකි.

උදාහරණ, ගොක්කොල සැරසිලි සාම්ප්‍රදායික කලා නිර්මාණයකි. විවාහ මංගල්‍යය උත්සව, අවමංගල්‍යය උත්සව, යාතු කර්ම ආදී තේමාවන්ට අනුකූලව එහි සැරසිලි ඊට අනුකූල වන සේ භාවිතා කොටඇත.

නම්‍යශීලීත්වය:

සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය භාවිතා කිරීම ඉතාමත් සරලය,පහසුය. පොදු ජන සමූහයට පණිවිඩ යැවීමට අවශ්‍ය ඕනෑම මොහොතකදී ඉතා පහසුවෙන් අවස්ථාවට, අවශ්‍යතාවයට ගැලපෙන අයුරින් භාවිතා කිරීමට හැකි වීම නිසා මෙය නම්‍යශීලී මාධ්‍යයකි.

පොදු ජන සමූහයට බෙහෙවින් සමීප ඔවුන් දන්නා හඳුනන සංඥා සංකේත හෝ පාරිසරික මෙවලම් සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය භාවිතයේදී පහසුවෙන් භාවිතා කිරීමට හැකි වීම නිසා සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය තවදුරටත් පොදු ජන සමාජයේ පොදු මාධ්‍ය බවට පත් වී ඇත.

පිරිවැය අවම වීම: 

සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය සමාජය තුළ ගැමියාට හුරු පුරුදු හා පොදු මාධ්‍යයක් බවට පත්වී ඇත්තේ සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය භාවිතයේ ඇති සරල බව හා ඒ සඳහා පිරිවැයක් වැය නොවීම හේතු කොට ගෙනය.

සාම්ප්‍රදායික මාධ්‍ය සඳහා බහුල වශයෙන් යොදා ගනු ලබන්නේ ස්වභාවික පරිසරයෙන් සොයා සපයා ගත හැකි සරල සම්පත්ය.තාක්ෂණික මෙවලම් කිසිවිටකත් මෙහිදී භාවිතා නොකරන අතර මේ සඳහා  වැය වන පිරිවැය අවම වීම එයට හේතුවකි. ප්‍රාදේශීය මට්ටමෙන් භාවිතා කරන සාම්ප්‍රදායික සන්නිවේදන විධික්‍රම තුළදී එකී සාම්ප්‍රදායික සමාජ ක්‍රමයට ගැලපෙන පහසුවෙන් සොයා සපයා ගත හැකි මෙවලම් මෙහිදී භාවිතා කිරීම සුවිශේෂීතාවයකි.

සටහන: හිමාෂා නෙත්මිණි

රූපණය

සන්නිවේදන ස්වරූපයක් ලෙස රූපණය පෙන්වා දිය හැකිය.ක්‍රියාකාරකමක් වශයෙන් හෝ කිසියම් වෘත්තීයක් වශයෙන් රංගනයක නියැළීම රූපණයයි.යමෙකු විසින් තවත් අයෙකු අඳින පළඳින ,හැසිරෙන, කතාබහ කරන ආකාරය අනුකරණය කරමින් යම් පාර්ශ්වයක් ඉදිරියේ ඒ ප්‍රකට කිරීම රූපණය තුළින් සිදුවේ. රූපණය තුළින් යම් යම් අර්ථ ඉතා කාර්යක්ෂමව හා ත්‍රීව ලෙස ප්‍රකට කිරීමට අවකාශ සැලසේ.

ප්‍රාථමික සමාජ ක්‍රමයේ සිට රූපණය නිර්මාණය වී ඇත. ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානව යුගයේදී මානවයා භාෂාව කොටස්කරයකු වීමට පෙර තමන් විසින් දඩයම් සිදු කරනු ලැබූ අයුරු තම ගෝත්‍රයේ ඉදිරියේ ප්‍රකට කරන ලද්දේ රූපණය  තුළිනි. ඒ ඉතාමත් රසවත් ලෙසින් හා ආකර්ෂණීය ලෙසින් ඉදිරිපත් කිරීමට ද එහිදී හැකි විය.

ආචාරශීලීත්වය ද ප්‍රකට කිරීමේදී රූපණය ඉතාමත් ප්‍රබල දායකත්වයක් ලබා දෙයි.ආචාරශීලීත්වය වාචිකව ප්‍රකාශ කළ නොහැකි දෙයකි. ඒ සෑම විටම බැඳ පවතින්නේ රූපණය හා බද්ධව වේ.උපකරණ, ඇඳුම් පැළඳුම් ආදිය භාවිතා කරමින් කිසියම් අදහසක් සමාජයට මනා ලෙස ප්‍රකට කළ හැකිය.

රූපණ කුසලතා වර්ධනය කර ගැනීමට සිදුකළ හැකි කාර්යයන්,

විවිධ භූමික අනුකරණය.

රූපණ අවස්ථා නිරීක්ෂණය කිරීම.

අවස්ථානෝචිතව රූපණයේ රටාවන් වෙනස් වන ආකාරයේ අධ්‍යයනය කිරීම.

විවිධ සන්නිවේදන අවස්ථා රූපණයෙන් ඉදිරිපත් කිරීම.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

කථන සන්නිවේදනය

කථන සන්නිවේදනය යනු, මුවින් පිටවන වචන හා ශබ්ද අනුසාරයෙන් අර්ථ ජනනය කිරීමකි.

පුද්ගල සමාජය ජීවිතයේ බොහෝ අවස්ථාවන් තුළදී භාෂාවක් භාවිතා කරමින් අන්‍යෝන්‍යව අදහස්, තොරතුරු හුවමාරු කර ගැනීමක් සිදු වේ.මිනිසා මිනිසකු වශයෙන් කිසියම් සමාජයක් තුළ ජීවත්වීම හේතුවෙන්ම ඔහු කථන සන්නිවේදනයේ නියැලේ.පුද්ගල සමාජ ජීවිතය තුළ අනේකවිධ සමාජයේ සබඳතා ගොඩනැගෙන්නේ කථන සන්නිවේදනය තුළිනි.

කථන සන්නිවේදනය වාචික සන්නිවේදනයෙන් වෙනස් වේ. වාචික සන්නිවේදනයේ දී පූර්ව සූදානම සහිතව වචන ශබ්ද නගමින් හෝ ලිඛිතව භාවිතා කළත්, කථන සන්නිවේදනයේ දී  ස්වභාවිකව හා නිරායාසිකව මුවින් පිටවන වදන්වලට පමණක් සීමා වේ.කථන සන්නිවේදනය ආචාරශීලීව,ආකර්ෂණශීලිව,අර්ථ පූර්ණව හා වඩා සමීප ලෙසින් සිදු කළ හැක.

කථන සන්නිවේදනය තුළ නිපුණයකු වීමට නම් ඊට අදාළ කුසලතා වැඩි දියුණු කරගත යුතු වේ.

මනා ලෙස සවන් දීම.

කියවීම.

දක්ෂ කථිකයන්ගේ කතා අනුකරණය.

කථන පුහුණුව. 

තනි පුද්ගලයෙකු හෝ සමූහයක් ඇමතීම.

හඬ නගා උච්චාරණය කිරීම.

විවිධ දේ කථනයෙන් ඉදිරිපත් වීම.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

ජන සන්නිවේදන කාර්යයන්

අධ්‍යාපනය ලබාදීම, තොරතුරු සම්පාදනය, පෙළඹවීම සහ විනෝදාස්වාදය යනාදීන් සන්නිවේදනය මූලික කාර්යයන් වන අතර ජනමාධ්‍ය මඟින් ද ඒවා ඉටුකරයි.

01.ජනමාධ්‍යයට සුවිශේෂී වූ කාර්යභාරයන් කිහිපයක් යුනිස්කෝ සංවිධානයේ විසින් ඉදිරිපත් කරන ලද Many voice one world  ග්‍රන්ථයේ සඳහන් වේ.

සුපරීක්ෂණය 

අර්ථකථනය 

සහසම්බන්ධය 

සමසමාජානුයෝජනය 

02. මහාචාර්ය විල්බර් ග්‍රාම් ද ජනමාධ්‍ය ඉටු කළ යුතු ප්‍රධාන භූමිකා තුනක් දක්වයි.

ආරක්ෂකයෙකුගේ භූමිකාව

සාකච්ඡා මණ්ඩපයක භූමිකාව

ගුරුවරයෙකුගේ භූමිකාව

03. හැරල් ඩී ලැස්වෙල්ට අනුව ජනමාධ්‍යයේ ප්‍රධාන කාර්යයන් ත්‍රිත්වයක් පෙන්වා දී ඇත.

සුපරීක්ෂණය.

ප්‍රවෘත්ති ලොව පුරා බෙදා හැරීම.

ප්‍රේක්ෂක මතය හා අදහස් හැඩ ගැස්වීමේ හැකියාව.

04.මෙයට අමතරව තවත් සන්නිවේදන විද්වතුන් ජනමාධ්‍යයේ අරමුණු රැසක් මෙලෙස ඉදිරිපත් කොට ඇත.

ප්‍රජාතන්ත්‍රවාදී සමාජයක මුර සෙබළෙකුගේ භූමිකාව ඉටු කිරීම.

සමකාලීන සමාජ විඤ්ඤාණ හඳුනා ගැනීමට උපකාරී වීම.

ග්‍රාහක රසඥතාව පුළුල් කිරීමට සහාය වීම.

ඥාන වර්ධනයේ සඳහා උපයෝගී වීම.

නවෝත්පාදන විසරණය සඳහා තොරතුරු කේන්ද්‍රස්ථානයක් බවට පත් වීම. 

යනාදිය ජනමාධ්‍යය මගින් ඉටුකරන කාර්යයන් ලෙස පෙන්වාදිය හැකිය.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

දෘශ්‍ය සන්නිවේදනය

Visual Communication 

දෘශ්‍ය සන්නිවේදනය යනු, ඇස උපයෝගී කරගනිමින් දැකීමෙන් හෝ බැලීමෙන් අදහස් තොරතුරු ඒකරාශී කර ගැනීමයි. ප්‍රාග් ඓතිහාසික මානව යුගයේ පටන් නූතනය දක්වාම නිරෝගී ඇසන් නිරෝගී මනසක් ඇති සෑම අයෙකුම දෘශ්‍ය සන්නිවේදනයේ නියැලේ.  

උදාහරණ: සංඥා ,මුද්‍රණාක්ෂර, ග්‍රැෆික් නිර්මාණ ,චිත්‍ර, වර්ණ ,ආලෝකය සජීවීකරණය චිත්‍රපට

ඉපැරණි සමාජය තුළ මරණයත් සිදුවූ විට ඒ බව තවත් පාර්ශකයට දැනගැනීමේ සඳහා ඔවුන් ජීවත් වූ ගල් ගුහා අවට කුඩා ගල් ගොඩවල් ගසා ඇති බව ඉතිහාසයේ සාක්ෂි දරයි. එපමණක් නොම යමෙකු වනයේ ඇවිදින විට නැවත වනය තුළ අතරමං නොවී  එළියට ඒම සඳහා තමන් ගමන්කර මාර්ගය තුළ කොළ අතු කඩා එල්ලා ගිය බව ඉතිහාසයේ සඳහන්ය.එපමණක් නොව නිවස තුළ බෝවන රෝගයකින් පීඩා විඳින රෝගියෙකු සිටී නම් ඒ පිළිබඳ සමාජය දැනුවත් කර ඇත්තේ නිවස ඉදිරිපිට කොහොම අතු එල්ලීම තුළිනි. මේ අධ්‍යයනය කළ යුතු විෂයකි. දෘෂ්‍ය සන්නිවේදනය පිළිබඳ සිදු කරන්නා වූ අධ්‍යයනය සංඥාර්ථවේදය නමින් හඳුන්වයි.

සන්නිවේදන තාක්ෂණය බිහිවීමත් සමඟය දෘශ්‍ය සන්නිවේදනයද ප්‍රබල විය. විද්‍යුත් මාධ්‍ය තාක්ෂණය හා සමග බද්ධව නූතනය වන විට රූපවාහිනිය, පරිගණක අන්තර්ජාල සමාජ මාධ්‍ය ජාල තාක්ෂණයත් බිහිවී ඇත.නීරෝගී ඇසක් සහ නිරෝගී මනසත් තිබීම තුළම ඔහු  දෘෂ්‍ය සන්නිවේදනය කොටස්කරුවෙකු වුවත් සාර්ථක හා ඵලදායි ලෙස දෘශ්‍ය සන්නිවේදනය නියැළීමට ඔහු විසින් නිපුණතා පෝෂණය කරගත යුතුය.

දෘශ්‍ය සන්නිවේදන නිපුණතා

•  රූප මැනවින් දැකීම.
•  රූප මැනවින් හඳුනා ගැනීම.
• අධ්‍යාපනික කාර්යය සඳහා රූප යොදා ගැනීම.
• දෘෂ්‍ය සන්නිවේදන අංග යොදා ගනිමින් නිර්මාණය කිරීම.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

• එය රූප, උපුටා දැක්වීමක්, ව්‍යාපාරයක්, චිත්‍රපට, හෝ සජීවිකරණය වැනි විවිධ අංග භාවිතා කරන අතර, නිර්මාණ, නිදර්ශන, ඡායාරූපකරණය, චිත්‍ර සහ ප්‍රචාරණය යන විවිධ ක්ෂේත්‍රවල බහුලව භාවිතා වේ. ප්රවර්ග
• සසඳා බලන්න
• ප්‍රේක්ෂක නියැලීමේ සංඛ්‍යාලේඛන

• විශේෂාංග
• මිල ගණන්
• විසඳුම්
• සම්පත්
• ව්යවසාය

SI

ලිඛිත සන්නිවේදනය

ලිඛිත සන්නිවේදනය යනු, භාෂාව හා සංකේත මගින් කිසියම් අදහසක් ලිවීමෙන් ඉදිරිපත් කිරීමයි.ලිඛිත සන්නිවේදනය නිර්මාණාත්මක කාර්යයකි.

හෝඩියක් නිර්මාණය කරගත් මිනිසා ලිඛිත සන්නිවේදනයට යොමු විය. නූතනයේ දී විවිධාකාරයේ අරමුණු අපේක්ෂාවෙන්  ඊට සුවිශේෂ වූ ලේඛන ආකෘති මිනිසා යොදා ගනී.

උදාහරණය: නිසදැස්,ජීවදත්ත පත්‍රිකා, නවකතා, කෙටිකතා දැන්වීම්, රාජකාරි ලිපි, පෞද්ගලික ලිපි 

ලිඛිත සන්නිවේදනය සඳහා සාක්ෂරතාව අත්‍යවශ්‍ය වේ. ලේඛනයේ යෙදීමටත්, ලේඛනය කියවීමටත් සාක්ෂරතාව අවශ්‍ය වේ.මිනිසා ලිඛිත සන්නිවේදනයට හුරු වීමෙන් ප්‍රතිඵලයක් වශයෙන් අදහස් හා තොරතුරු සංරක්ෂණය කරගැනීමට හැකියාව ලැබිණි.  නූතනයේ අධ්‍යාපනික පරිපාලනමය නිර්මාණාත්මක නෛතිකමේ සියලු කාරයන් සඳහා බහුලව භාවිතා කරන්නේ ලිඛිත සන්නිවේදනයයි.

ලිඛිත සන්නිවේදනය නිවැරදිව සිදුකළ යුතු අතර එය දෝෂ සහිත වුවහොත් සන්නිවේදනයට බාධා  ගොඩනැගේ.එබැවින් ලිඛිත සන්නිවේදනය ව්‍යාකාරානුකූලව සිදු කළ යුතු වේ. ඵලදායි හා සාර්ථක ලිඛිත සන්නිවේදනයක් උදෙසා පුද්ගලයා විසින් වර්ධනය කර ගත යුතු නිපුණතාවන් ඇත.

• ලිවීමේ කුසලතා හඳුනා ගැනීම. 
• සාක්ෂරතා නිපුණතාවය. 
• පොත පත කියවීම.
• නිරවුල් පැහැදිලි සංවිධානාත්මක ලිවීම.
• නිර්මාණශීලී භාවය වර්ධනය කරගැනීම. 

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය

 Audio Communication 

ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය යනු,යමක් ඇසීම මගින් කිසියම් තොරතුරක් ලැබීමයි.සවන් දීම පදනම් කරගත් ශබ්ද මාධ්‍යය ඕනෑම වර්ගයක සම්ප්‍රේෂණ ස්වරූපයක් ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය ලෙස හැඳින්වේ. ශබ්දය හෙවත් හඬ ජීවී හෝ අජීවී වස්තූන්ගෙන් ඉදිරිපත් විය හැකිය. අජීවී වස්තූන්ගෙන් ඉදිරිපත් වන ශබ්ද ස්වභාවික ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය ලෙසත්, කිසියම් ජීව බලපෑමක් මත ඉදිරිපත් වන ශබ්ද ස්වභාවික නොවන ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය ලෙසත් හදුන්වයි.

වත්මන් සන්නිවේදන තාක්ෂණය දියුණුව හේතු කොටගෙන ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය තාක්ෂණික පදනමකින් යුක්තව නිර්මාණය කරයි.ඒ සඳහා විවිධ සන්නිවේදන මෙවලම් නිර්මාණය වී ඇති අතර හඬ සංරක්ෂණය කර ගැනීමට ද දියුණු ක්‍රම නිර්මාණය වී ඇත.

උදාහරණ: සංයුක්ත තැටි, ශ්‍රවණය කළ හැකි පොත්, සංගීත තැටි

සවන් දීම යනු හුදෙකලා ක්‍රියාවක් නොව ඒ අවස්ථා හතරක ඒකාබද්ධතාවය මත ගොඩනැගේ.

ඇසීම- තේරුම් ගැනීම- ඇගයීම- ප්‍රතික්‍රියා දැක්වීම

තමන්ට ඇසෙන ශබ්දය මෙම පියවරක් හතරට යටත් කොට අවබෝධයෙන් යුතුව ශබ්දය ග්‍රහණය කර ගැනීම සවන් දීම යන්නට අදාළ වේ.

ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය තුළ නිපුණතා වර්ධනය කර ගැනීමේ දී මූලික වශයෙන්ම සවන් දිය යුතු වේ. උපතේ සිට මිය යන තෙක්ම මිනිසා අනේක විධ ශබ්දයන්ට සවන් දේ.

යමෙකුට හඩ මගින් ඔහුගේ හැකියාවන් පෞරුෂවය, දැක්ම ,චින්තනය, ස්වර විශේෂතා ආදිය පමණක් නොව අධ්‍යාත්මික ගති ලක්ෂණ ද ප්‍රකට වෙයි.ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදන කුසලතා වැඩිදියුණු කර ගත යුතුය. ඒ සඳහා යමෙකුට උසස් තනිවේදන හැකියාවක්ක් ඇති විය යුතුය.ඒ අනුව ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදන නිපුණතා ලෙස,

• මැනවින් සවන් දීම.
• විවිධ හඬවල් වෙන්කර හඳුනා ගැනීම. ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදන අවස්ථා අධ්‍යයනය කිරීම.
• විවිධ ශබ්ද භාවිතා කරමින් නිර්මාණ කිරීම.

කනට ඇසෙන අනේකවිද ශබ්ද පැහැදිලිව වෙන්කර හඳුනා ගැනීම ශ්‍රව්‍ය සන්නිවේදනය නිපුණතාවයයි. එබැවින් දෛනික ජීවිතය අපට ඇසෙන අනේක විධ ශබ්ද මනා ලෙස අවබෝධ කර ගනිමින් මතක ගබඩාවේ තැන්පත් කර ගැනීම අප විසින් සිදු කළ  යුතුවේ. නැවත යම් මොහොතකදී ඇසෙන ශබ්ද  කුමක්ද යන්න පැහැදිලි ලෙසම වෙන් කර හඳුනාගත හැක්කේ ඇසුණු ශබ්දය මතකයේ රැඳී පවතිනම් පමණි.

කනට ඇසෙන විවිධ ශබ්ද නැවත නැවත අධ්‍යයනය කරමින් එකී ශබ්ද කනට හුරු කර ගැනීම හා නැවත ඇසුණු පමණින් එම ශබ්ද පැහැදිලිව හඳුනා ගැනීමට අවකාශ සැලසෙයි. ස්වභාවික පරිසරය විවිධාකාර සතුන් ජීවත් වෙයි. ඔවුන්ගේ ශබ්ද රටා එකිනෙකින් වෙනස් වේ. ඇතැම් විට ඒවා ඇතැම් ශබ්ද අලංකාරය ඇතැම් ශබ්ද සෞන්දර්යාත්මකය ඒවායේ ඇති එකී ගුණ නිවැරදි ලෙස අවබෝධ කරගතත හැක්කේ එකී ශබ්ද අවස්ථාවන් නිසි ලෙස අධ්‍යයනය කිරීමෙනි.

නිර්මාණය යනු අපූර්ව ක්‍රියාකාරකමකි ශබ්ද උපයෝගී කරගනිමින් නිර්මාණකරණය තව තවත් අලංකාරනය කරගත හැක විවිධ ශබ්දයන් තුළ විවිධ ගුණ ඇත. ත්‍රාසය, භීතිය, ප්‍රේමය, කුතුහලය උද්දීපනය කිරීම උදෙසා ශබ්ද හඬ භාවිතා කළ හැක. ගුවන් විදුලි මාධ්‍ය සඳහා කාලය අවකාශය පිළිබඳ දැනවීමට ද ශබ්ද හඬ නිර්මාණාත්මක ලෙස යොදා ගැනේ.

සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි 

වාචික සන්නිවේදනය

 Verbal Communication 

වාචික සන්නිවේදනය යනු, වචන භාවිතා කරමින් සිදුකරන සන්නිවේදනය යි.මිනිසා වාචික සන්නිවේදනයේ කොටස්කරුවෙකු වීමට පෙර නිර්වාචික සන්නිවේදනය තුළින් අන්‍යෝන්‍ය සන්නිවේදනයේ යෙදී ඇත.නමුත් මානවයාට සිය අදහස් හා හැඟීම් සංකීර්ණ ලෙස හුවමාරු කර ගැනීමට ඒ තුළින් නොහැකි විය.එකී තත්ත්වය මත මිනිසා භාෂාවක කොටස්කරුවකු වෙමින් වාචික සන්නිවේදනයට යොමු විය.

'කිසියම් භාෂාවක් පදනම් කරගනිමින් වචන භාවිතයෙන් සිදුකරන සන්නිවේදනය" වාචික සන්නිවේදනය ලෙස හඳුන්වයි.

වාචික සන්නිවේදනයේ විවිධ කාර්යයන් 

පුද්ගලයින් අතර තොරතුරු හුවමාරුව.

ආදරය, කරුණාව ,දයාව පිළිබිඹුව.

ඉගැන්වීම, උපදෙස් දීම, මඟ පෙන්වීම

පෙළඹවීම.

සාමය සමාදානය හා ගැටුම් සමථයකට පත්කිරීම.

සිතෙහි ඇතිවන ආවේග සීමා කිරීම

පුද්ගල පෞරුෂය ගොඩනැංවීම.

මානව සබඳතා පැතිරවීම හා පාලනය

සමාජීයිය යහ පැවැත්ම ඇති කිරීම

වාචික සන්නිවේදනයේ සෑම පුද්ගලයකු තුළම එක හා සමාන තත්ත්වයන් තුළ සිදු නොවේ. එක් එක් පුද්ගලයින්ගේ වාචික සන්නිවේදන හැකියාවන් විවිධාකාර වේ.වාචික සන්නිවේදනයේ යමෙකුට ඔප් කරවා ගත හැක.එබැවින් ඒ සඳහා පුද්ගලයා වාචික සන්නිවේදන නිපුණතා වර්ධනය කරගත යුතු වේ.

වාචික සන්නිවේදන නිපුණතා

වාකෝෂය පුළුල් කර ගැනීම.

තමා සතු අදහස් තොරතුරු හා දැනුම වර්ධනය කර ගැනීම.

පෙර සූදානම.

ඉදිරිපත් කිරීමේ කුසලතාව වැඩි දියුණු කර ගැනීම.

යෝග්‍ය භාෂාවක් භාවිතය.

පෞද්ගලික අනන්‍යතාවන් හා ස්වීයත්වය. වගකීමෙන් යුතුව වචන භාවිතය.

 සටහන:හිමාෂා නෙත්මිණි